Welkom
wereldreiziger - reporter bij crises - nieuwslezer NOS -
schrijver - filmer - presentator
Biografie
Als kind wilde ik ontdekkingsreiziger worden maar het werd de journalistiek. Ik leerde het vak in mijn geboortestreek bij de Winschoter Courant. Daarna reisde ik jarenlang door de wereld, vaak langs brandhaarden, en maakte ik reportages voor kranten, weekbladen en radio. In 1980 begon ik bij de NOS, eerst als eindredacteur van het radioprogramma Met het Oog op Morgen, vervolgens jarenlang als presentator bij het NOS Journaal. Ik presenteerde meerdere Breaking News uitzendingen, vanuit de studio en in het veld.
In 2005 startte ik mijn eigen onderneming. Ik film voor organisaties, presenteer bijeenkomsten, maak series voor tv en realiseer met creatieve vrienden multimediale projecten.
Ik heb 5 jeugdromans geschreven (uitg. Lemniscaat) en enkele non-fictie boeken (uitg. WBooks). Ik liep 25 marathons over de hele wereld en wandelde 7 keer de Nijmeegse Vierdaagse.
2024
het jaar van Ongekende Krachten
Mijn hart is verpand aan veteranen. In tijden van nood zijn het deze mensen die om ons heen gaan staan, mannen en vrouwen, vaak nog jong. Ze hebben op missies, met inzet van hun leven, bijzondere kwaliteiten ontwikkeld. Dat betaalt zich uit als ze overstappen naar een baan in de burgermaatschappij. Ik heb meerdere werkgevers en leidinggevenden van veteranen gesproken. Zij spreken van ongekende krachten. Dat is dan ook de titel van een groot project waaraan ik heb gewerkt met cameraman Hans Burgers en editor Paul Bosman. Het resultaat is te zien op de website van initiatiefnemer Stichting Onbekende Helden.
Foto: Marie Wanders
Gezichten van dementie
Gezichten van dementie bestaat uit geschilderde portretten van mensen met dementie door Herman van Hoogdalem en gefilmde portretten van hun dierbaren door mijzelf. De expositie met 2.20 meter hoge aquarellen en korte films trekt veel publiek, in Nederland en over de grens.
Het project begon als postuum eerbetoon aan de moeder van Herman die dement is overleden en leidde via diverse families naar mijn vader, die ook werd getroffen door dementie (portret hieronder). Daarmee leek de cirkel rond. Maar in 2022 zijn vier nieuwe Gezichten aan de serie toegevoegd, van jongere mensen en migranten met dementie. Zo won het project aan diversiteit. De nieuwe films zijn, net als de eerste reeks, uitgezonden door Omroep MAX. Hier de trailer. Van het boek Gezichten van dementie (uitgeverij WBooks) is inmiddels de 6e druk verschenen.
Getekend
Getekend – sporen van kindermishandeling is een ander project dat ik realiseerde met kunstschilder Herman van Hoogdalem. Elk jaar zijn er in ons land ongeveer 119.000 kinderen slachtoffer van verwaarlozing, geweld, seksueel misbruik. Tientallen overlijden aan de gevolgen. Velen zijn getekend voor hun leven. In Getekend – sporen van kindermishandeling vertellen slachtoffers hun verhaal terwijl ze worden getekend en gefilmd. Moed en veerkracht zijn nodig om overeind te blijven; toen als kind, nu als volwassene. Hun drang om te overleven is indrukwekkend. De documentaires waren te zien bij de EO op NPO2. Het boek is uitgegeven door WBooks.
Altijd hebben ze gezwegen, uit angst, schaamte of schuldgevoel. Nu vertellen ze hun verhaal, moedig en zelfbewust.
Multimediale projecten
samenwerking met kunstenaars
Waardevolle verhalen
Ik ben altijd op zoek naar waardevolle verhalen om door te geven aan de samenleving. Daarvoor zoek ik het beste podium. De ene keer is het theater, de andere keer tv of een boek. Graag werk ik daarbij samen met creatieve vrienden uit de kunstwereld (muziek, schilderkunst, fotografie, film), zoals tijdens ons verblijf in Rio de Janeiro. We schetsten de Braziliaanse stad door de ogen van 10 inwoners, zoals van een kaartjesverkoopster op een stadsbus, een kapper, een voetbalcommentator, van dichter Manu Melo... Danseres Renate gaf spontaan een voorstelling in haar favela, één van de vele armoedige wijken in Rio (schetsen Herman van Hoogdalem).
Veteranen, Verzetsstrijders en Overlevers
Mijn Missie
In de tv-serie Mijn Missie keren veteranen terug naar hun vroegere uitzendgebied. Ze maken de reis met een collega van het bedrijf waar ze nu werken. Aan de frontlinie doen ze hun verhaal.
De 6 afleveringen zijn uitgezonden door Omroep MAX.
Afleveringen gemist
De laatste stemmen
In opdracht van het Veteraneninstituut sprak ik 6 veteranen uit de Tweede Wereldoorlog. Nog éénmaal vertelden ze voor de camera hun verhaal. De één vocht in de loopgraven in Nederland, de ander leverde strijd vanuit de lucht (foto RAF-piloot Leo Hendrikx, overleden april 2023), weer een ander sloot zich aan bij het verzet of werd als stuurman op een koopvaardijschip aangevallen door de Japanners.
Deze teasers geven een indruk. En dit is de complete documentaire.
Kampkinderen
Ze overleefden de Japanse bezetting en de verschrikkingen in de kampen als kind. 75 Jaar na de bevrijding vertellen ze wat hun ogen hebben gezien, wat ze voelden, wat hen kracht gaf om door te gaan, toen en nu. Hun ervaringen delen ze met de kinderen van nu. In opdracht van de stichting Gastdocenten WO2 Zuidoost-Azië maakte ik 3 korte films: met Thea Meulders, Ton Stephan en Evert Mutter.
Geuzen
Elk jaar wordt de Geuzenpenning uitgereikt aan iemand die zich verzet tegen dictatuur, discriminatie en racisme. De prijs is vernoemd naar de Geuzen die in de Tweede Wereldoorlog streden tegen de Duitse bezetters. Vijftien Geuzen werden destijds geëxecuteerd. De jongste was George den Boom. In de dodencel schreef hij een afscheidsbrief aan zijn ouders. In deze korte film gaat zijn zus, Tonny Littel-den Boom, terug naar de dodencel. Daar leest ze de brief voor. Ze wordt vergezeld door drie leerlingen van het VOS-college in Vlaardingen. Zij hebben George a.h.w. teruggeschreven.
Veteranendag
Gedurende enkele jaren was ik lid van het Nationaal Comité Veteranendag. Ik leverde bijdragen aan evenementen voor veteranen, o.m. tijdens de openingsceremonies van Veteranendag in de Ridderzaal. Daarbij kreeg ik de ruimte voor een modernere aanpak met verhalen, film en muziek. Hieronder een impressie.
Ridderzaal
Veteranendag 2015.
Tijdens de openingsceremonie in de Ridderzaal stond het verhaal van Bastiaan Everink centraal, van marinier tot operazanger, vormgegeven met beeld en live muziek, in samenwerking met zangeres Ellen ten Damme en acteur Pierre Bokma.
Een impressie
Volledig programma
Veteranendag 2016.
Bij de openingsceremonie in de Ridderzaal vertelden 3 veteranen - Rob, Joey en Arjan - wat ze op hun missie hebben gezien en gevoeld, en wat het met hun leven heeft gedaan.
Een impressie
Volledig programma
Eén van de 3 veteranen had deelgenomen aan de Invictus Games. Hier een clip die in de Ridderzaal werd vertoond, ondersteund door live muziek.
The Battle
Spelers
Bart en Nienke van het tv-programma Klokhuis, speelden The Battle. Ze kropen in de huid van een militair op missie en kregen opdrachten van tv-presentator Pepijn Gunneweg en generaal b.d. Mart de Kruif.
Voorstelling
Ik had het spel ontwikkeld voor het onderwijs. Het programma, bestond uit films, live muziek gespeeld door een groot orkest, en een interactief spel met de leerlingen. Er is nog altijd een digitale versie beschikbaar van The Battle voor grote en kleine groepen.
Voor meer informatie:
Stichting Nederlandse Veteranendag,
Koos Sol - info@veteranendag.nl
(klik op foto voor trailer)
Rafels van Rio
jeugdroman
WK voetbal
'Rafels van Rio' is mijn 5e jeugdroman. Het boek kwam uit in 2014, het jaar dat het Nederlands elftal o.l.v. coach Louis van Gaal deelnam aan het WK-voetbal in Brazilië. Alle spelers kregen een gesigneerd exemplaar mee om zich een beeld te vormen van het leven in de favelas, de rafels van één van de meest fascinerende steden van de wereld. Overigens werd Nederland derde, na 3-0 winst in de troostfinale op Brazilië.
Marathon
De marathon als metafoor: ik wil alles uit het leven halen. In mijn vitrinekast liggen de medailles van 25 marathons: Kaapstad, Rotterdam, Florida, Mombassa, New York, Utah, Barcelona, Praag, de Marathon van Uruzgan (de laatste werd vanwege barre weersomstandigheden gestaakt en telt niet mee). Geen berg te hoog, geen afstand te ver, geen initiatief onmogelijk: in Rio de Janeiro liet ik me elke 4 kilometer begeleiden door ex-drugssoldaten die door Nanko van Buuren en zijn IBISS Foundation op het rechte pad zijn geholpen. Het verhaal werd gepubliceerd door Runner's World.
Reportages
De Nederlandse militair Timo Smeehuijzen sneuvelde bij een bomaanslag in Afghanistan. Bij de aanslag kwamen ook 9 Afghaanse kinderen om. Timo's ouders zochten contact met de ouders van deze kinderen. Ze wilden het verdriet met hen delen. Ik filmde hun verhaal en bracht het naar Afghanistan. De film is uitgezonden door EenVandaag.
In Afghanistan voetbalden ook jonge vrouwen ondanks alle risico's. Om hen een hart onder de riem te steken nam ik enkele speelsters mee van het Nederlands vrouwenelftal. Ze gaven in Kabul een clinic. We maakten een reportage voor Studio Sport. Meerdere media gaven aandacht aan dit initiatief.
Breekbaar Nieuws
Als nieuwslezer had ik over Afghanistan altijd bericht in termen van oorlog en aanslagen. In 2007 reisde ik er naartoe. Ik wilde weten hoe de mensen hun leven ervoeren en aankeken tegen de toekomst. Ik nam enkele creatieve vrienden mee. We struikelden bijna over de mooie verhalen. Vooral de kracht van de jongeren was inspirerend. Van onze impressies maakten we de voorstelling Breekbaar Nieuws. We gingen ermee langs middelbare en hogere scholen in Nederland. Zo wilden we laten zien dat het land van ruïnes en doffe ellende nog een ander gezicht heeft.
Vierdaagse
'Lopers zigzaggen langs je heen, militaire colonnes denderen voorbij, zeeën van supporters langs het parcours sporen je aan, muziek doet het asfalt trillen. Vier dagen in een omgeving met zoveel prikkels en weinig slaap. 160 Kilometers wandelen..., het is een fysieke en mentale inspanning van jewelste, zeker voor iemand met een verstandelijke beperking. Maar dochter Vera heeft het gehaald, voor de vierde maal. Zelfs met een knieblessure, waardoor de 7 heuvels extra zwaar waren. Haar motoriek is niet soepel, maar de wilskracht enorm. Ik heb alle dagen met ontroering met haar gewandeld, bijna naast mijn schoenen.'
(impressie van de Vierdaagse van Nijmegen in 2019)
Wandelcoach
Ik ben de wandelcoach van Vera. Onze dochter werd in 2013 geopereerd aan een tumor in de alvleesklier. Een groot deel van de alvleesklier moest worden verwijderd. Daardoor werd ze suikerpatiënt.
Bij een gezond dieet en voldoende beweging zou ze niet afhankelijk worden van medicatie. Dat werd voor haar een erezaak. Ze ging wandelen, steeds grotere afstanden, begeleid door mij.
In 2015 schreven we ons in voor de Nijmeegse Vierdaagse (4 x 40 km). Ondanks een dubbele enkelbreuk, 3 maanden vóór de wandeltocht, meldde Vera zich aan de start. Alle dagen werd ze gevolgd door een tv-ploeg van de KRO. We haalden de eindstreep en het Vierdaagsekruis. Inmiddels heeft Vera de Vierdaagse al 5 keer voltooid, de laatste in 2023 (foto).
Portret
Gijs Wanders, getekend door
Gerrit Guldenhemel
'Zuver’n Wanderskop! verzuchtte ze steevast als hij het nieuws las.
Mijn moeder doelde dan op de familie Wanders uit de Populierenstraat, die weliswaar veertien kinderen hadden, maar verzuimden om er eentje Gijs te noemen.'
(Gerrit Guldenhemel)
